Mặc dù vận chuyển quốc tế ngày càng trở nên dễ dàng hơn, nhưng các doanh nghiệp Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức lớn trong lĩnh vực thương mại điện tử, đặc biệt là vấn đề hệ thống thanh toán kém hiệu quả và hạn chế trong hỗ trợ logistics quốc tế.

Trong khi các nhà bán lẻ nước ngoài có thể dễ dàng tham gia vào các nền tảng thương mại điện tử để bán hàng cho người tiêu dùng Việt Nam, thì các công ty Việt Nam lại phải đối mặt với nhiều rào cản hơn khi muốn làm điều tương tự ở nước ngoài.

Khi toàn cầu hóa đang định hình lại ngành thương mại, các doanh nghiệp và nhà cung cấp trong nước đang phải vật lộn để thiết lập vị thế vững chắc trên thị trường toàn cầu.

1. Thách thức về logistics

Chị Hân, một chủ doanh nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh, bắt đầu kinh doanh trên Amazon từ năm 2011, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ vận chuyển đáng tin cậy và hiểu rõ hệ thống giao hàng để thâm nhập thị trường Mỹ.

“Đội ngũ của tôi đã phải tự học cách sử dụng phần mềm của các công ty vận chuyển tại Mỹ thông qua các tài liệu trực tuyến”, chị chia sẻ.

Qua thời gian và nhờ vào việc kết nối với bạn bè, người thân, đội ngũ của chị Hân đã phát triển được một giải pháp vận chuyển tiết kiệm chi phí, phù hợp với sản phẩm của mình.

Tuy nhiên, họ phải đối mặt với những trở ngại lớn do đặc thù của vận chuyển thương mại điện tử. Hầu hết các gói hàng đều có trọng lượng nhẹ, khiến việc tìm kiếm các nhà cung cấp dịch vụ logistics với mức giá cạnh tranh cho các lô hàng từ 50g đến 100g trở nên khó khăn.

Các công ty vận chuyển lớn như UPS, FedEx và DHL thường áp dụng mức trọng lượng tối thiểu là 0,5 kg, không phù hợp với nhu cầu của thương mại điện tử.

Dịch vụ của Bưu điện Việt Nam (Vietnam Post) chưa được số hóa hoàn toàn, dẫn đến nguy cơ cao về việc thất lạc hay giao hàng không thành công.

Thời gian giao hàng cũng là một yếu tố gây khó khăn. Chị Hân cho biết, khi chị mới bắt đầu bán hàng trên Amazon, khách hàng chấp nhận thời gian giao hàng từ 14 đến 21 ngày đối với các sản phẩm đặt từ nước ngoài. Tuy nhiên, với sự cạnh tranh gay gắt từ các nhà bán hàng Trung Quốc, những người có thể giao hàng trong vòng 3-7 ngày, sản phẩm của Việt Nam gặp nhiều khó khăn để cạnh tranh.

“Nếu chúng tôi tiếp tục giao hàng trong khung thời gian đó, khả năng cạnh tranh của chúng tôi sẽ giảm đáng kể”, chị giải thích. “Giao hàng nhanh hơn sẽ dẫn đến sự hài lòng cao hơn từ khách hàng và thúc đẩy họ quay lại mua hàng”.

Những hạn chế về logistics tại Việt Nam hầu như không có nhiều thay đổi trong suốt thập kỷ qua, khiến các doanh nghiệp trong nước gặp nhiều khó khăn trong việc xuất khẩu hàng hóa quốc tế mà không có sự hỗ trợ đầy đủ.

Nhiều nhà bán lẻ tại Việt Nam mong muốn xuất khẩu sản phẩm, nhưng họ phải đối mặt với những thách thức lớn về logistics, cản trở khả năng thiết lập kênh bán hàng trên các nền tảng thương mại điện tử quốc tế.

Chị Đỗ Thị Toan, chủ thương hiệu ‘Yến Sào Đỗ Thị Toan’ nổi tiếng trên TikTok, chia sẻ: “Việc bán hàng Việt Nam ra nước ngoài thông qua các kênh thương mại điện tử không hề dễ dàng và vẫn còn khá mơ hồ với các doanh nghiệp trong nước”.

Ngoài việc đảm bảo chất lượng sản phẩm và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế, người bán còn phải xác định mức giá hợp lý và thời gian giao hàng phù hợp với kỳ vọng của khách hàng – những yếu tố thường nằm ngoài tầm kiểm soát của họ.

2. Thách thức trong lĩnh vực xuất khẩu

Những khó khăn không chỉ giới hạn ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ; các nhà xuất khẩu lớn hơn ở Việt Nam cũng gặp khó khăn trong việc tận dụng thương mại điện tử để tiếp cận thị trường quốc tế.

Ví dụ như ông N., một doanh nhân từ tỉnh Quảng Ngãi, người đã nhận ra tiềm năng của việc sử dụng lá cau địa phương để sản xuất bát, thìa và đĩa xuất khẩu.

Mặc dù đã đầu tư vào thiết bị sản xuất và dây chuyền sản xuất, nhưng nỗ lực của ông N bị cản trở bởi những vấn đề hậu cần với các đối tác xuất khẩu.

Ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam, đã nhấn mạnh những thách thức này tại Diễn đàn Thương mại điện tử xuyên biên giới 2024, do Amazon Global Selling và Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam đồng tổ chức.

Ông lưu ý rằng ngành dệt may Việt Nam từ lâu đã phải đối mặt với sự phụ thuộc quá mức vào các đối tác xuất khẩu, dẫn đến việc không được người tiêu dùng công nhận.

Ông Cẩm tin rằng: “Việt Nam có lợi thế cạnh tranh nhờ khả năng sản xuất trực tiếp kết hợp với kỹ năng công nghệ và sản phẩm chất lượng cao được các nhà nhập khẩu đánh giá cao.”

Có tiềm năng đáng kể để các công ty dệt may Việt Nam xây dựng thương hiệu của mình thông qua thương mại điện tử xuyên biên giới.

Tuy nhiên, việc tiếp cận các thị trường cạnh tranh cao như Hoa Kỳ hoặc Châu Âu vẫn đặt ra nhiều thách thức cần được chú ý, đặc biệt là về hệ thống vận chuyển và phân phối.

3. Hai loại hình doanh nghiệp thương mại điện tử

Khi thảo luận về bối cảnh thương mại điện tử xuyên biên giới tại Việt Nam, ông Gijae Seong, Giám đốc Amazon Global Selling Việt Nam, xác định hai nhóm chính của các nhà bán hàng Việt Nam.

Nhóm đầu tiên bao gồm các thương nhân trực tuyến, quen thuộc với thị trường kỹ thuật số và được trang bị các công cụ số cần thiết.

Mặc dù họ nhạy bén với những thay đổi của thị trường, nhưng thường thiếu tầm nhìn dài hạn và đổi mới sản phẩm.

Việc xây dựng thương hiệu mạnh và mô hình kinh doanh bền vững là thách thức đáng kể đối với nhóm này.

Nhóm thứ hai bao gồm các chủ sở hữu thương hiệu và nhà sản xuất truyền thống, những người xuất sắc về năng lực sản xuất nhưng thiếu chuyên môn về xây dựng thương hiệu kỹ thuật số.

Kinh nghiệm của họ chủ yếu nằm trong thị trường nội địa sử dụng các phương pháp truyền thống.

Đối với họ, việc tham gia vào các thị trường trực tuyến nước ngoài như ở Mỹ hoặc châu Âu đòi hỏi những cách tiếp cận sáng tạo để phát triển thương hiệu và chiến lược tiếp thị.

Mặc dù sản phẩm Việt Nam có tiềm năng trên thị trường thương mại điện tử toàn cầu, nhưng vẫn còn nhiều rào cản đáng kể cản trở sự thành công của họ.

Từ những thách thức về hậu cần đến việc thiết lập chiến lược xây dựng thương hiệu hiệu quả, các doanh nghiệp trong nước phải vượt qua một môi trường phức tạp nếu muốn phát triển mạnh mẽ trên trường quốc tế.

Khi Việt Nam tiếp tục hành trình hội nhập sâu rộng hơn vào mạng lưới thương mại toàn cầu, việc giải quyết những vấn đề này sẽ là yếu tố then chốt để trao quyền cho các nhà cung cấp trong nước và nâng cao khả năng cạnh tranh của họ trên trường quốc tế.

Với những nỗ lực tập trung vào việc cải thiện cơ sở hạ tầng hậu cần và thúc đẩy kỹ năng số hóa trong các doanh nghiệp, Việt Nam có thể tạo dựng được vị thế nổi bật hơn trong lĩnh vực thương mại điện tử toàn cầu.

Nguồn: Tuổi Trẻ News