Trong thế giới kinh doanh đầy biến động như hiện nay, việc dự báo doanh thu là một trong những kỹ năng cần thiết cho mọi doanh nghiệp, nhất là với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) cũng như cá nhân mới bắt đầu kinh doanh. Dự báo doanh thu đóng vai trò quan trọng cho mọi doanh nghiệp, bất kể quy mô hay lĩnh vực hoạt động. Tuy nhiên, tầm quan trọng của nó được thể hiện rõ rệt nhất đối với các nhóm doanh nghiệp sau:

• Các doanh nghiệp mới: Giúp họ định hình kế hoạch kinh doanh và thu hút đầu tư.
• Doanh nghiệp trong giai đoạn mở rộng: Khi cần xác định nguồn lực cần thiết để phát triển.
• Các ngành có sự biến động lớn về doanh thu theo mùa vụ hoặc xu hướng thị trường: Giúp họ lập kế hoạch cho những thời điểm khó khăn trước mắt.

Hãy cùng đi sâu vào tìm hiểu các phương pháp dự báo doanh thu phổ biến và làm thế nào để áp dụng chúng vào kinh doanh của bạn.

I. Tại sao doanh nghiệp dự báo doanh thu?

Dự báo doanh thu đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển bền vững của mọi doanh nghiệp. Nhờ dự báo doanh thu chính xác, người kinh doanh có thể xây dựng kế hoạch tài chính hiệu quả, hạn chế rủi ro và nắm bắt các cơ hội tiềm năng. Qua đó, giúp bạn phân bổ ngân sách hợp lý cho các hoạt động kinh doanh, tránh tình trạng thiếu hụt hay lãng phí nguồn lực. Nhờ vậy, doanh nghiệp của bạn có thể đảm bảo sự ổn định về mặt tài chính và tập trung vào các mục tiêu kinh doanh quan trọng. Sau đây tôi xin phép đưa ra vài phương pháp mà bản thân thấy tối ưu nhất.

II. Phân tích xu hướng

Phân tích xu hướng là một trong những phương pháp dự báo cơ bản và được sử dụng rộng rãi nhất. Phương pháp này dựa trên lý thuyết rằng các xu hướng lịch sử sẽ tiếp tục trong tương lai. Để thực hiện phân tích xu hướng, doanh nghiệp sẽ thu thập và phân tích dữ liệu doanh số bán hàng trong quá khứ để xác định mô hình tăng trưởng hoặc suy giảm.

Giả sử bạn sau 2 năm kinh doanh gian hàng TMDT của mình, tổng kết dữ liệu doanh số bán hàng theo tháng và nhận thấy rằng doanh số bán hàng của bạn tăng đáng kể vào các tháng mùa hè từ tháng 6 đến tháng 8 hàng năm. Sử dụng phương pháp phân tích xu hướng, bạn có thể dự đoán rằng doanh số bán hàng sẽ tiếp tục tăng vào mùa hè năm nay và lên kế hoạch tồn kho và nguồn lực phù hợp để đáp ứng nhu cầu tăng cao.

III. Phương pháp đường cong S

Phương pháp ĐƯỜNG CONG S là một kỹ thuật dự báo tốc độ tăng trưởng, ban đầu sẽ phát triển nhanh chóng và chậm lại khi tiếp cận một điểm bão hòa. Phương pháp này thường được sử dụng để dự báo sự chấp nhận của thị trường đối với sản phẩm mới hoặc công nghệ mới.

Hãy đặt trường hợp bạn đang kinh doanh một sản phẩm công nghệ mới. Trong những tháng đầu tiên, sản phẩm của bạn được thị trường chấp nhận nhanh chóng, với mức tăng trưởng doanh số bán hàng từ 100 đơn vị trong tháng đầu tiên lên đến 500 đơn vị trong tháng thứ ba. Tuy nhiên, bạn dự báo rằng tốc độ tăng trưởng này sẽ chậm lại khi số lượng người dùng tiềm năng bão hòa, và kế hoạch sản xuất sẽ được điều chỉnh để tránh dư thừa hàng tồn kho.

IV. Mô hình hồi quy

Mô hình hồi quy là một công cụ phân tích thống kê mạnh mẽ được sử dụng để dự đoán một biến phụ thuộc dựa trên một hoặc nhiều biến độc lập. Trong kinh doanh, mô hình hồi quy thường được sử dụng để hiểu cách thức các yếu tố như giá cả, chi phí marketing, số lượng nhân viên, và các yếu tố khác ảnh hưởng đến doanh thu.

Bạn điều hành một chiến dịch quảng cáo online và muốn biết liệu chi phí quảng cáo (X) có ảnh hưởng như thế nào đến doanh thu (Y) hay không. Sử dụng dữ liệu từ các chiến dịch trước, bạn thiết lập một mô hình hồi quy và phát hiện ra rằng với mỗi 1,000 đô la chi tiêu cho quảng cáo, doanh thu tăng thêm khoảng 5,000 đô la. Bạn có thể sử dụng thông tin này để quyết định mức độ đầu tư vào các chiến dịch quảng cáo trong tương lai để tối đa hóa lợi nhuận.

V. Sử dụng Excel để dự báo doanh thu

Microsoft Excel là một công cụ hữu ích và quen thuộc để thực hiện các phân tích dự báo doanh thu. Excel không chỉ cho phép bạn lưu trữ và phân tích dữ liệu lớn một cách dễ dàng mà còn cung cấp các công cụ để bạn có thể tạo các mô hình dự báo chính xác.
Có rất nhiều công cụ để dự báo doanh thu như:

• Phần mềm thống kê: Như SPSS, SAS, hoặc R, đều cung cấp khả năng phân tích dữ liệu mạnh mẽ hơn.
• Các nền tảng BI: Như Tableau hoặc Power BI, cung cấp khả năng trực quan hóa dữ liệu và phân tích nâng cao.
• AI và Machine Learning: Các algorithim như hồi quy tuyến tính, rừng ngẫu nhiên (Random Forest), và mạng neural có thể đưa ra dự báo chính xác hơn trong một số trường hợp.

Tuy nhiên, Microsoft Excel là một công cụ hữu ích và quen thuộc để thực hiện các phân tích dự báo doanh thu. Excel không chỉ cho phép bạn lưu trữ và phân tích dữ liệu lớn một cách dễ dàng mà còn cung cấp các công cụ để bạn có thể tạo các mô hình dự báo chính xác.

Sau đây, tôi sẽ tổng hợp cho các bạn đọc những bước đi chi tiết để có thể sử dụng loại công cụ này:

Bước 1: Thu thập dữ liệu
Bắt đầu bằng cách thu thập dữ liệu doanh thu trong quá khứ và nhập chúng vào một bảng tính Excel. Bạn cũng có thể nhập các biến số khác mà bạn muốn phân tích ảnh hưởng đến doanh thu như chi phí quảng cáo, giá sản phẩm, mùa vụ, etc.

Bước 2: Phân tích dữ liệu
Sử dụng các công cụ phân tích trong Excel như tạo đồ thị, sử dụng các hàm FORECAST và LINEAR để xem xét các mối quan hệ giữa các biến và doanh thu. Điều này sẽ giúp bạn nhận diện các xu hướng và mô hình có thể không rõ ràng khi chỉ nhìn vào số liệu thô.

Bước 3: Dự báo
Dựa trên mô hình bạn đã xây dựng và phân tích, sử dụng Excel để tính toán dự báo doanh thu cho các kỳ tiếp theo. Bạn có thể sử dụng các hàm dự báo để tính toán các giá trị này, điều chỉnh các tham số dựa trên dữ liệu mới nhất và kiểm tra độ chính xác của mô hình dự báo.

Bước 4: Đánh giá và tối ưu hóa
Sau khi đã có dự báo, bước tiếp theo là đánh giá kết quả dự báo so với dữ liệu thực tế. Điều này giúp bạn hiểu được mức độ chính xác của mô hình và những gì có thể cần được cải thiện. Excel cung cấp các công cụ như TÊST.REGR, một hàm để kiểm định tính tương quan giữa biến độc lập và biến phụ thuộc, giúp bạn đánh giá mức độ phù hợp của mô hình.

Với thông tin này, bạn có thể điều chỉnh chiến lược kinh doanh, ngân sách marketing hoặc các quyết định liên quan đến sản xuất và phân phối dựa trên dự báo để tối ưu hóa lợi nhuận.

VI.Lập kế hoạch

Dự báo doanh thu cung cấp một nền tảng vững chắc cho việc lập kế hoạch và đầu tư. Dưới đây là một số cách mà bạn có thể sử dụng dự báo doanh thu để lập kế hoạch tài chính và kinh doanh:
1. Ngân sách và chi tiêu
Bằng cách biết trước doanh thu có thể đạt được, bạn có thể lập một ngân sách chi tiêu hợp lý cho các hoạt động khác nhau như marketing, R&D, và mở rộng cơ sở vật chất. Điều này giúp tránh tình trạng quá tải ngân sách và đảm bảo rằng mọi khoản đầu tư đều có thể mang lại hiệu quả tối đa.
2. Đầu tư vào cơ hội mới
Thông qua dự báo doanh thu, các nhà quản lý có thể xác định được thời điểm thích hợp để đầu tư vào các dự án mới. Ví dụ, nếu dự báo cho thấy một tăng trưởng mạnh trong một lĩnh vực nhất định, công ty có thể quyết định tăng cường đầu tư vào lĩnh vực đó để tối đa hóa lợi nhuận.
3. Phát triển sản phẩm
Dự báo doanh thu cũng giúp các công ty quyết định sản phẩm nào cần được phát triển thêm hoặc sản phẩm nào không còn phù hợp để tiếp tục đầu tư. Điều này dựa trên dự báo nhu cầu của thị trường, giúp các công ty không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn tăng cường hiệu quả kinh doanh.
4. Đánh giá rủi ro
Dự báo doanh thu không chỉ giúp nhận diện các cơ hội mà còn giúp phát hiện các rủi ro tiềm ẩn. Việc này cho phép doanh nghiệp chuẩn bị sẵn sàng các phương án để đối phó với các tình huống có thể xảy ra, từ đó giảm thiểu tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh.

Quá trình dự báo doanh thu là một phần không thể thiếu trong kế hoạch chiến lược của mọi doanh nghiệp, nhất là đối với các SMEs và người mới bắt đầu kinh doanh. Bằng cách sử dụng các phương pháp và công cụ hỗ trợ như Excel và mô hình hồi quy, bạn có thể không chỉ dự báo chính xác doanh thu mà còn lập kế hoạch tài chính và đầu tư một cách hiệu quả, tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro. Với những thông tin này, hy vọng bạn có thể áp dụng thành công vào kinh doanh của mình và đạt được những thành công vượt trội.